COLUMN

21 december 2024 om 10:13

Column

Is die hele kerntakendiscussie eigenlijk nog wel nodig? Wellicht een vraag die ook bij u speelt. Vorige week stond er immers in deze krant dat de gemeente Woudenberg over 2024 maar liefst € 2,5 miljoen over lijkt te gaan houden. Maar het antwoord is helaas alsnog: ja, de kerntakendiscussie is nodig. De belangrijkste reden is dat onze inkomsten vanuit het Rijk fors teruglopen. Enerzijds omdat het Rijk vanaf 2026 per jaar zo’n € 2,5 miljard minder aan gemeenten gaat betalen (het Ravijn) en anderzijds omdat het jaarlijkse bedrag dat het Rijk wel blijft betalen op een andere (voor Woudenberg nadelige) manier verdeeld wordt tussen alle gemeenten. Met de kerntakendiscussie bereiden we ons voor op hoe we hiermee moeten omgaan, want we blijven als gemeente wel verplicht ieder jaar een begroting op te stellen waarin alle uitgaven in balans zijn met onze inkomsten.

We zijn de kerntakendiscussie begonnen met het bepalen van de opgave die voor ons ligt. Naast het al genoemde Ravijn en de voor ons nadelige herverdeling van het gemeentefonds, proberen we ook zoveel mogelijk vooruit te denken over welke andere ontwikkelingen op ons af komen en welke wensen en ambities er nog zijn. Door dat in één keer allemaal onder de loep te nemen, voorkomen we zoveel mogelijk dat we op korte termijn weer zo’n discussie moeten gaan voeren. De totale opgave is zo’n € 3 miljoen, waarbij het schrappen van wensen en ambities ook onderdeel is van de keuzemogelijkheden.

Daarnaast zijn we ook gestart met een technische fase, die nu nagenoeg is afgerond. Alle technische mogelijkheden om uitgaven te beperken of meer inkomsten te genereren, zijn in kaart gebracht. Veel van de taken die we als gemeente uitvoeren, zijn wettelijk verplicht en ook is in veel gevallen precies voorgeschreven hoe we deze taken moeten uitvoeren. Circa 80% van de gemeentelijke uitgaven in onze begroting ligt op deze manier vast. Anders gezegd: slechts zo’n 20% van onze gemeentelijke begroting is beïnvloedbaar. Alleen daarbinnen is ruimte om keuzes te maken om bepaalde uitgaven wel of niet te doen. Het scherp nadenken over wat wel of niet wettelijk verplicht is en de mate waarin iets wettelijk verplicht is, heeft geleid tot een lange opsomming van ruim 200 technische mogelijkheden. Deze opsomming is groter dan de benoemde opgave, wat positief is: er is wat te kiezen.

Na de technische fase richten we ons nu op de bestuurlijke fase, de fase waarin keuzes gemaakt moeten worden. We worden in deze kerntakendiscussie ondersteund door een betrokken groep inwoners die actief met ons meedenkt. Tijdens de tweede bijeenkomst van deze werkgroep afgelopen week hebben zij al uiteenlopende keuzes besproken. De groep is zeer divers, wat ervoor zorgt dat verschillende perspectieven worden ingebracht. Dit is essentieel om tot bestuurlijke keuzes en een visie te komen die aansluit bij de wensen van de gemiddelde Woudenberger. Ik wil mijn waardering uitspreken voor de deelnemers van de werkgroep. Ze zetten hun tijd en kennis in voor een financieel gezonde gemeente Woudenberg en tonen een groot besef van de impact van de opgave. De eerste helft van 2025 zal in het teken staan van deze bestuurlijke fase. De inwonersgroep komt nog een keer samen en hun advies zal door college en gemeenteraad worden betrokken bij het opstellen en vaststellen van de Kadernota 2026. In deze Kadernota 2026, die in juni in de commissievergadering zal worden besproken, zullen de bestuurlijk keuzes moeten worden gemaakt.

Uit die keuzes zal blijken dat bezuinigingen op gemeenten niet zonder concrete gevolgen is. Het is uiteindelijk een politieke keuze op Rijksniveau, maar het voelt ook als een enorm gebrek aan waardering voor alles wat we op dit moment op gemeentelijk niveau uitvoeren voor onze inwoners en ondernemers. Juist ook daarom blijven we aandringen bij het Rijk dat hun steun hard nodig is. Als gemeente doen we mee met de campagne en lobby van de VNG (de vereniging van alle gemeenten) om het Rijk te bewegen toch meer geld beschikbaar te stellen voor de uitvoering van al onze taken.

Henk-Jan Molenaar, wethouder in Woudenberg